Ewolucja krajobrazów pod wpływem młynów wodnych na przykładach z północnej Polski - Brykała Dariusz, Podgórski Zbigniew, Evolution of landscapes influenced by watermills, based on examples from Northern Poland, Landscape and Urban Planning – 2020, Vol. 198, art. no 103798, Punktacja całkowita MEiN: 200,000.

Streszczenie:

W artykule przedstawiono rolę młynów wodnych w kształtowaniu i ewolucji krajobrazu kulturowego. Rozmieszczenie 1217 młynów wodnych wzdłuż rzek w dorzeczu dolnej Wisły od XII wieku zostało zrekonstruowane na podstawie materiałów kartograficznych i źródeł historycznych. Ich liczba zmieniała się wraz z postępem cywilizacyjnym, w wyniku wojen, zmian w użytkowaniu gruntów, melioracji oraz zmian klimatu. 800-letni okres funkcjonowania młynów wodnych w północnej Polsce doprowadził do wytworzenia szczególnego typu krajobrazu kulturowego, zwanego „molinotopem”. Spośród szerokiej gamy czynników biotycznych i abiotycznych największą rolę w kształtowaniu tego krajobrazu odegrały antropogeniczne przekształcenia rzeźby  terenu oraz sieci hydrograficznej. Biorąc pod uwagę postęp technologiczny, wielkości i charakteru zmian w krajobrazie wynikających z funkcjonowania młynów wodnych, skonstruowano koncepcyjny model rozwoju młyńskich krajobrazów kulturowych. Wyniki badań wskazują, że stan krajobrazu (w każdym z 7 wyróżnionych etapów rozwoju) odpowiada typom krajobrazu rzecznego, rozumianego jako system technologiczno-krajobrazowy. Pełen cykl rozwoju krajobrazów młyńskich dotyczy tylko niektórych z badanych lokalizacji. Jest on determinowany stopniem rozwoju i użytkowania krajobrazu od czasu budowy młyna wodnego do dnia dzisiejszego.

Link do artykułu w pełnej wersji: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2020.103798